ისტორიკოსთა კლუბი მიესალმება ოშკისა და თურქეთის ტერიტორიაზე მდებარე სხვა ქართული კულტურული და სულიერი მემკვიდრეობის ძეგლების რესტავრაციისა თუ კონსერვაციის პერსპექტივას. ჩვენი აზრით, ეს არის ისტორიული შანსი, რომლის ხელიდან გაშვებაც შთამომავლობის მიმართ ჩადენილი დანაშაულის ტოლფასია. არცთუ შორეულ წარსულში პოლიტიკური ვითარებიდან გამომდინარე ქართველებს არ გვეძლეოდა საშუალება წინაპრების მიერ აგებული დიდებული ტაძრების არათუ აღდგენისა და ზრუნვის, არამედ ხილვისაც კი და ამის აღმოფხვრისაკენ მიმართული ნებისმიერი ღონისძიება, სხვა თუ არაფერი, შთამომავლობის მიერ წინაპართა ხსოვნის მიმართ გადახდილი აუცილებელი ხარკია, მათი ღვაწლის დაფასება და პატივისცემა.
ქართულ საზოგადოებაში მწვავე დისკუსია გამოიწვია ოშკის და იშხნის საპირწონედ ბათუმში აზიზიეს მეჩეთის აშენებისა და ახალციხეში აჰმედის მეჩეთის რესტავაციის საკითხმა. ბევრი მიიჩნევს, რომ მათი აღდგენა თურქული კულტურული და რელიგიური ექსპანსიისაკენ არის მიმართული. რჩება შთაბეჭდილება, რომ ამ აზრის გამტარებელი ადამიანები ჯეროვნად ვერ აცნობიერებენ იმ საფრთხეს, რის წინაშეც შეიძლება დავდგეთ სახელმწიფოთა შორის მოლაპრაკებათა გაჭიანურების შემხვევაში.
საქართველო მუდამ იყო რელიგიურად შემწყნარებელი სახელმწიფო და ძნელია მოიძებნოს ისტორიული ფაქტი, როდესაც ჩვენს სამშობლოში ადამიანები ამ ნიშნით იდევნებოდნენ. თანამდეროვე ეპოქაშიც არაერთი მეჩეთი აშენდა ქვემო ქართლისა და აჭარის ტერიტორიაზე. მეჩეთები შენდება დღესაც. აქადან გამომდინარე ცოტა უცნაურია და გაუგებარიც, რატომ ატყდა "პატრიოტული" ელფერით შემოსილი აჟიოტაჟი ერთი ახალი მეჩეთის აშენების გამო, რომლის სანაცვლოდ ქართველებს გვეძლევა ისტორიული შანსი გადავარჩინოთ საქართველოს ფარგლებს გარეთ არსებული ქართული კულტურის კერები, ჩვენი უძვირფასესი ძეგლები. ძეგლები, სადაც საფუძველი ჩაეყარა ქართულ კულტურას, ხუროთმოძღვრებას, მხატვრობას, მწიგნობრობას, ჰიმნოგრაფიას... ანუ ყველაფერ იმას რომლის მემკვიდრეობითაც დღეს ასე ვიწონებთ თავს.
ჩვენი აზრით ის წინააღმდეგობები რაც საზოგადოებაში არსებობს გამოწვეულია საკითხის ირგვლივ არსებული სრულიად გაუგებარი ბუნდოვანებით. მაგალითად, დღემდე ფართო საზოგადოებისათვის უცნობია ვის მიერ, ვისი დაფინანსებით უნდა მოხდეს ქართული ქრისტიანული არქიტექტურული ძეგლების აღდგენა თუ კონსერვაცია, რომელი ქვეყნის, რა კვალიფიკაციისა და გამოცდილების მქონე სპეციალისტები იქნებიან ამ საქმეში ჩართული, განხორციელდება თუ არა საერთაშორისო მონიტორინგი, რა დანიშნულება ან სტატუსი ექნება აღდგენილ ქართულ ძეგლებსა თუ აზიზიეს მეჩეთს და ა.შ. სამწუხაროდ, პასუხგაუცემელი კითხვების სიმრავლე საკითხის ირგვლივ არსებულ პრობლემებს კიდევ უფრო ამძაფრებს. ამიტომ, აუცილებლობად მიგვაჩნია, რომ საზოგადოების ყველა შეკითხვას ამომწურავი პასუხი გაეცეს.
აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ისტორიკოსთა კლუბისათვის კატეგორიულად მიუღებელია ქართული ბუნებისთვის სრულიად უცხო და მიუღებელი ქსენოფობიური განცხადებები. იღებენ კი ეს ადამიანები თავიანთ თავზე პასუხისმგებლობას იმ შედეგებზე რომელიც შეიძლება ყოვლად გაუმართლებელმა წინააღმდეგობამ გამოიწვიოს. იქნებ ჩვენ ვცდებით და ამ ადამიანებმა იციან სხვა გზები და საშუალებები ამ ისტორიული ძეგლების აღსადგენად? სამწუხაროდ, ჩვენ მათგან ჯერ–ჯერობით კონკრეტული არაფერი მოგვისმენია.
დღეს ჩვენი მოქალაქეობრივი და სახელმწიფოებრივი ინტერესის საგანი ისტორიული ტაო–კლარჯეთის ტერიტორიაზე მდებარე ქართული ხოროთმოძღვრების ძეგლებია. სწორედ ამიტომ, ყველანი ერთად უნდა დავირაზმოთ, იმისათვის რომ ეს პროცესი გაყინული წერტილიდან დაიძრას და საბოლოო ჯამში ჩვენთვის სასურველი შედეგი მივიღოთ.
განსხვავებული აზრის მიუხედავად ერთი რამ ყველასთვის ცხადია. ოშკი უნდა გადარჩეს!!! ასევე უნდა გადარჩეს სხვა ქართული ძეგლებიც. სამწუხაროდ უმოქმედობის გამო ამ ძეგლებს უკვე ბევრი რამ დაუშავდათ. არადა მათი თითოელი დეტალი ისეთივე ძვირფასია, როგორც თავად ეს ტაძრები.
უმოქმედობის შედეგი უკვე თვალშაჩინოა. ახლა დროა გონივრულ ვადებში ვიხილოთ კვალიფიციური სპეციალისტების მიერ, საერთაშორისო სტანდარტების სრული დაცვით რესტავრირებული და კონსერვირებული ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლები.
პატივისცემით
ისტორიკოსთა კლუბი
